جنگ ایران و عراق افزون بر خسارتهای بیشمار انسانی و مالی، مسابقهی تسلیحاتی پرهزینهای را در منطقهی خلیجفارس موجب شد. کشورهای کوچک خلیجفارس به علت محدود بودن نیروی انسانیشان، به خرید سلاحهای پیچیده و سرمایهبر اقدام کردند. این مسابقهی تسلیحاتی در تجارت جهانی اسلحه در دههی 80 مؤثر بود. «ارسال اسلحه به کشورهای منطقهی خلیجفارس طی سالهای 1984 - 1988 ، 30 درصد کل اسلحهای بود که به جهان سوم با جمعیتی حدود 7 / 3 میلیارد نفر فروخته شده بود. کویت، بحرین، امارات متحده عربی و عربستان سعودی در سال 1987 به ترتیب، 7 / 22، 8 / 6، 6 / 4، 3 / 7، درصد از تولید ناخالص ملی خود را به خرید اسلحه تخصیص دادند. این مقدار تقریبا، با سهم تولیدات بخش کشاورزی، ماهیگیری و صنعتی این کشورها برابر بود. همچنین، برآورد میشود در سال 1988، کشورهای کویت، بحرین و عربستان سعودی در مجموع، حدود هفده میلیارد دلار را برای خرید اسلحه صرف کردهاند». باید یادآور شد که این میزان معادل 21 درصد کل صادرات کالاهای ساخته شدهی صنعتی از کشورهای صنعتی به جهان سوم بود
نزاعهای طولانی مدت در منطقهی خلیجفارس و خاورمیانه، مانند منازعات اعراب و اسرائیل و جنگ ایران و عراق به همراه اختلافات مرزی موجود بین بیشتر کشورهای خلیجفارس و ساختار نامناسب سیاسی و تمرکز قدرت در یک فرد یا یک طایفه، بدگمانی و سوءظن بین کشورهای منطقه و برخی از کشورهای خارج از منطقه را باعث شده بود. به همین دلیل، بیشتر این کشورها نسبت به تأمین امنیت و حفظ تمامیت ارضی خود حساس بودند و خرید انواع سلاحها و تجهیزات نظامی، مانند هواپیما، تانک، کشتی و... را از کشورهای تولید کننده، بهترین راهحل موجود میدانستند و با توجه به وابستگیهای سیاسی و برتری فناوری غرب در تولید تسلیحات، از این کشورها خرید میکردند. جدول پایین صفحه، در اوج جنگ سرد نشان میدهد که خاورمیانه به نوعی به انبار باروت تبدیل شده بود که طولانی شدن جنگ هشت ساله یکی از دلایل مهم آن است.
به هر حال، جنگ هشت ساله باعث شد تا انواع سفارشات تسلیحاتی به شرکتهای غربی، به ویژه امریکایی داده شود و از این راه، سود سرشار و هنگفتی نصیب دولت امریکا شود.
در این میان، کشورها و شرکتهای تولید کنندهی این تسلیحات و دلالان اسلحه سود فراوانی بردند و تولید تسلیحات به یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی در تعدادی از کشورهای پیشرفتهی صنعتی و فروش آن به یکی از بزرگترین منابع درآمد این کشورها تبدیل شد و آنها از طریق فروش تسلیحات، به کشورهای صادر کنندهی نفت خلیجفارس توانستند به شکل مؤثری درآمدهای این کشورها را مجددا، به شریان اقتصادی کشورهای صنعتی بازگردانند. بدین دلیل، سیاستگذاران کشورهای صنعتی صادر کنندهی تسلیحات، نقش آگاهانه و عامدانهای را در تحریک و هدایت گرایش نظامیگری (میلیتاریسم) در جهان سوم ایفا کردند
خلیجفارس به منزلهی یکی از مناطق استراتژیک جهان و کانون مناقشات و بیثباتیهای سیاسی، تعارضات قومی، نژادی و فرهنگی گوناگون، از پیامدهای این فرآیند به سختی تأثیر پذیرفته است. پس از انقلاب اسلامی ایران، در دورهی کارتر، وقفهی کوتاهی در ارسال تسلیحات به منطقه پدید آمد ولی پس از آن سیل تسلیحات به منطقه سرازیر شد.
رونالد ریگان، اندکی پس از آغاز دورهی ریاست جمهوری خود، در سال 1980، گفت: «تجدید فروش تسلیحات ابزار سازندهای برای سیاست خارجی امریکاست و موافقت وی با فروش هواپیمای اف - 15 و اف - 16 به عربستان و پاکستان، نشان دهندهی این سیاست بود»
درصد نیروهای مسلح موجود در هر یک از مناطق جهان در سال 1983
منطقه: خاور دور، نیروهای مسلح: 4 / 28، تانک: 2 / 13، هواپیمای جنگی: 5 / 20.
منطقه: افریقا، نیروهای مسلح: 6 / 4، تانک: 5 / 4، هواپیمای جنگی: 8 / 4.
منطقه: جنوب آسیا، نیروهای مسلح: 1 / 6، تانک: 1 / 3، هواپیمای جنگی: 1 / 3.
منطقه: خاورمیانه، نیروهای مسلح: 7 / 12، تانک: 8 / 11، هواپیمای جنگی: 9 / 6.
منطقه: امریکای لاتین، نیروهای مسلح: 4 / 5، تانک: 2 / 1، هواپیمای جنگی: 4 / 3.
منطقه: ناتو و ورشو، نیروهای مسلح: 5 / 38، تانک: 2 / 62، هواپیمای جنگی: 4 / 54.
در دههی 80، عراق مقام نخست را در خرید سلاح در جهان سوم داشت و بین سالهای 1980 تا 1988 بیش از 47 میلیارد دلار اسلحه و تجهیزات نظامی خریداری کرد. طی جنگ عراق و ایران، مقامات امریکایی اجازهی فروش علوم و فناوری مربوط به ساخت جنگ افزارهای گوناگون، به ویژه مواد مربوط به تولید سلاحهای شیمیایی به ارزش 1/5 میلیارد دلار را به عراق دادند. به طور کلی، طی بیست سال (1969 - 1989)، به ویژه از زمان آغاز جنگ ایران و عراق، منطقهی خاورمیانه در خرید سلاحهای گوناگون پیشرفته از منابع مختلف عرضه کنندهی تسلیحات، به ویژه کشورهای بزرگ، نسبت به دیگر مناطق جهان پیشتاز بود» و از این طریق، درآمدهای نفتی این کشورها مجددا، به سوی قدرتهای صنعتی، به ویژه ایالات متحده امریکا سرازیر شده است.
منبع: کتاب اهداف آمریکا در جنگ ایران و عراق