جنگ هایی که پیغمبر در زمان حیاتشان فرموده اند (بعد از اینکه آن وقتی که اسباب جنگ فراهم شد برایشان) این جنگ ها همیشه با زورمندها بوده است، با آنها مثل ابوسفیان و امثال آنها که قدرتمندها بودند و اینها منافع ملتها را، ملت خودشان را میخواستند برای خودشان چیز بکنند و ظلم و ستمکاری و اینها، بی عدالتی رایج بوده است و جنگهایی که واقع شده، بین مستضعفین بوده و مردم طبقه سه (فقرا) با این زورمندها و آنهایی که میخواستند حق فقرا را بخورند و لسان قرآن در آیاتی که در باب جنگ، جنگ با این مشرکین که در آن وقت دارای قدرت بودند، آیاتی که وارد شده است یکی و دو تا نیست، بسیار آیات در باب جنگ است و در جدال با اینها و در تمام قرآن اگر پیدا بکنید یک آیهای که مردم را بگوید با اینها ملایمت بکنید و بروید توی خانه تان بخوابید تا اینها هر کاری که بخواهند بکنند، بکنند، اگر این جور پیدا شد، آن وقت حق دارد کسی بگوید که این قرآن آمده است و دین آمده است و افیون است.
منبع: کتاب جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی (رض)بدونشک نظریات امام خمینی (ره) درباره شهادت و انگیزههای آن در جهان معاصر و
برای نسلهای آینده فصل جدیدی را در ترویج فرهنگ شهادت و تهییج عشق به
شهادت، در بین مسلمانان ایران در جهان گشوده است. مطالعه در زندگینامه امامنشان میدهد که شهادتخواهی و شهادت طلبی و توجه به آثار آن در تمام مراحلزندگیشان متجلی است. بررسی گفتهها و نکتهها و وصایای شهدا و رزمندگان
دفاع مقدس نشان میدهد که آموزهها، دکترین و سنت امام خمینی (ره) الهام
بخشترین عامل و تاثیرگذارترین شعار، در پرورش روحیهی ایثار و شهادت طلبی
آنان بوده است. اولین موضوع در بررسی موضوع شهادت طلبی از نظر امام خمینی
(ره) تجلی این روحیه قول و سیره عملی ایشان است. شهامت و از جان گذشتگی و
ایثار و صلابت و مجاهدهی در راه خدا از ویژگیهای بارز شخصیتی امام است.
امام از ابتدای نهضت با افرادی مواجه
بودکه درک صحیحی از شهادت نداشتند و یا شهادت را مربوط به دوران خاصی
میدانستند.
اولین کار او در آغاز نهضت از 15 خرداد و نیز در استمرار آن و
در حوادث خونین دیگر چون 17 شهریور و سایر حوادث خونبار انقلاب اسلامی و
نیز در دفاع مقدس تبیین فلسفه جهاد و شهادت بود. عدهای با کنایه و گاه از
روی دلسوزی به امام میگفتند چه کسی جواب این خونها را خواهد داد امام
بارها فرمودند همان کسی که جواب خونهای شهدای صدر اسلام و شهیدان کربلا را
دارد. اولین کار او برای تقویت روحیه جهاد و شهادت طلبی این بود که شهادت
مربوط به زمان خاصی از تاریخ و آرزوی شهادت فقط مربوط به مبارزان صدر اسلامنیست. کار کلیدی او تفسیر صحیح از مفهوم حدیث «کل یوم عاشورا و کل ارض
کربلا» و دعای مشهور «یالیتنا کنا معکم فافوز فوزا عظیما» بود. او معتقد
بود که آرزوی شهادت و دفاع از دین، فقط مختص زمان پیامبر (ص) و حضرت علی
(ع) و امام حسین (ع) نیست. همه باید عاشورایی باشند و از سالار شهیدان تاسینمایند. او با طرح شعار معروف «خون بر شمشیر پیروز است» فصل جدیدی را در
ادبیات سیاسی و انقلابی معاصر گشود.
و معتقد بود هر کس که این شعار را
واقعا بپذیرد روحیهای پیدا میکند که از هیچ چیزی نمیهراسد. و به استقبالشهادت میرود. از طرف دیگر عمل به تکلیف و فرع بودن نتیجه در منظر او ناشیاز اعتقاد به «احدی الحسینین» بود. او معتقد بود که پیروزی در انقلاب و
دفاع مقدس و یا شهادت هر دو پیروزی است. و این راز عدم هراس از مرگ و رمز
شهادت طلبی او و یارانش بشمار میآید. امام چون اولیاءالله همواره تمنای
شهادت داشت حتی بعد از پذیرش صلح و قطعنامه نیز از این موضوع غافل نمیشود ودر قسمتی از پیام تاریخی خود بعد از پذیرش قطعنامه مینویسد: امروز خمینی
آغوش و سینه خودش را برای تیرهای بلا و حوادث سخت و در برابر همه توپها و
موشکهای دشمنان باز کرده است. و همچون همه عاشقان شهادت برای درک شهادت
روزشماری میکند.
ازنظر او شهادت طلبی دارای رمزی است که تا شناخته نشود نمیتواند عامل حرکت وپیروزی جنبشها شود. «ملتها باید رمز را بفهمند که رمز پیروزی این است که
شهادت را آرزو بکنند و برای حیات، حیات مادی، دنیای حیوانی ارزش قائل
نباشند. این رمز است که ملتها را میتواند پیش ببرد. این امری است که قرآن
آورده است. احاطه فوقالعاده امام بر مسائل عرفانی و اجتماعی و علمی و
سیاسی و انقلابی و دینی موجب تفسیر جامع شهادتطلبی از نظر ایشان شده است. تفسیر عرفانی او از شهادت طلبی، بسیار عمیق و
دقیق است. در تعبیر عرفانی امام معمای شهادت با عشق قابل فهم است و شهدا درقهقهه مستانهاشان و در شادی وصولشان «عند ربهم یرزقون» اند و از نفوس
مطمئنهای هستند که مورد خطاب «فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی»
پروردگارند.
اوبه بازیافتن شهدا نزد خداوند و ضیافت مقام ربوی و ارتزاق نزد ربالارباب
اشاره میکند. در جایی دیگر او به ضعف جهانبینی مادی نظام سرمایهداری و
کمونیستی و پیروان آنها و نیز کژاندیشی دیدگاه ناسیونالیستی و ملیگرایی
افراطی در شناخت دقیق مقام و مفهوم شهادت اشاره میکند و میفرماید: «اذنابآمریکا باید بدانند که شهادت در راه خدا مسئلهای نیست که بشود با پیروزی
یا شکست در صحنههای نبرد مقایسه شود. مقام شهادت خود اوج بندگی و سیر و
سلوک در عالم معنویت است. نباید شهادت را تا این اندازه به سقوط بکشانیم کهبگوئیم در عوض شهادت فرزندان اسلام تنها خرمشهر و یا شهرهای دیگر آزاد
شد.» درک کامل انگیزههای شهادت طلبی از نظر امام، زمانی قابل فهم است که
نگرش ایشان به حیات بعد از مرگ و معابر بررسی شود. از نظر او مرگ انتقال ازدنیای فانی به دنیای باقی و رسیدن به نتایج اعمال است. و شهادت طلبی
انتخاب بالاترین و زیباترین و آگاهانهترین نوع مرگ است. و یا در جایی دیگرمینویسد «چه غافلند دنیا پرستان و بیخبران که ارزش شهادت را در
صحیفههای طبیعت جستجو میکنند و وصف آن را در سرودهها و حماسهها و شعرهامیجویند و در کشف آن از هنر تخیل و کتاب تعقل مدد میخواهند و حاشا! که
حل این معما جز به عشق میسر نگردد.» کسانی از مرگ میترسند که به فنای
انسان اعتقاد دارند و «آنان که به معاد و قیامت معتقدند باکی از مرگ
ندارند.» از نظر او «انگیزه شهید برای شهادت رسیدن به حیات جاوید است.»
امام انگیزه شهیدان را شوق لقاء دلدار میداند. از این منظر، این «عشق به
محبوب حقیقی است که بالاترین انگیزه را برای شهید ایجاد میکند.» درک انگیزه قرب و ارتزاق عندالله از نظر ایشان نه تنها برای انسانها بلکه
بسیاری از کروبیان غیرقابل حصول است. «ما خاکیان محجوب یا افلاکیان چه
دانیم که این ارتزاق عند ربهم شهدا چی است» در جای دیگر ایشان به علم
حصولی و حضوری مشاهده مستقیم میدانی شهیدان اشاره میکنند. «آنچه که
(فلاسفه و عرفا) با قدمهای علمی و استدلالی و عرفانی یافتهاند اینان
(شهدا و ایثارگران) با قدم عینی به آن رسیدهاند و آنچه آنان در لابهلای
کتابها و صحیفهها جستجو کردهاند، اینان در میدان خون و شهادت در راه حق
یافتهاند.»و در جای دیگر ایشان به عدم درک و ارزیابی دقیق فلسفه شهادت در
راه خداوند، با انگیزههای بشری و انگیزههای مادی اشاره میکند و شناختن
«و راه یافتن به کنه این مقام را از مختصات انسان کامل» میدانند همچنین
ایشان به نفی انگیزههای مادی و اثبات انگیزه های معنوی شهادت طلبی اعتقاد
دارند.
«کسیدلش نمیخواهد برای شکم شهید شود و یا کسی جوانش را شهید ببیند تا خانه
خوبی داشته باشد. در شهادت عالم دیگری مطرح است که همه اولیاء خدا و همه
انبیاء همواره به دنبال آن بودهاند.» چشم انداز دیگر امام (ره) به موضوع
شهادت طلبی ابعاد اجتماعی، دیگرخواهی و جنبه عدالتجویی است. از این منظر
توجه به سرنوشت و مصالح جامعه بسیار مهم است تا جایی که در صورت نیاز فرد
باید برای صلاح و اصلاح خود را هم فدا کند. «فرد باید فدای جامعه بشود هر
چه بزرگ باشد. بالاترین فرد که ارزشش بیشتر از هر چیز است در دنیا، وقتی کهبا مصالح جامعه معاوضه کرد این فرد باید فدا شود. سیدالشهدا برای همین آمدو رفت و خودش و اصحاب و انصار خودش را فدا کرد که فرد فدای جامعه بشود و
جامعه باید اصلاح بشود «لیقوم الناس بالقسط»
باتوجه به موقعیت خاص انقلابی جامعه، امام از جان گذشتگی و ایثار و گریز از
نفع طلبی و عافیتخواهی را لازمه یک انقلاب میداند. از نظر او «طبع یک
انقلاب، فداکاری است، لازمه یک انقلاب، شهادت و مهیا بودن برای شهادت است.
قربانی دادن در راه انقلاب و پیروزی و استمرار آن اجتنابناپذیر است بویژه
انقلابی که برای خدا و نجاتمستضعفان و قطع امید، جهانخواران و مستکبران است.» همچنین ایشان شهادت
را زندگی افتخارآمیز و چراغ هدایت ملتها میداند. در موضوع انگیزههای
فردی، امام معتقد است که «شهدا در پی یک معامله تاجرانه و توام با سود با
خداوند هستند.»
انگیزههایشهادت طلبی از نظر او فراتر از نیازهای اولیه حیات و در ردیف انگیزههای
معنوی و فوق مادی هستند. «انگیزه شهادت طلبی رهایی از «من» و «ما» و رهایی
از نیازهای اولیه طبیعی و دستیابی به گوهر گرانبهای عزت و شرف و ارزشهای
انسانی» و «رهایی از قیدها و بندهای خودبینی و خودخواهی» است. شهادت از
نظر او هنر مردان خدا و خط سرخ شهادت میراثی از خاندان نبوت و ولایت است و
شهید به وجهالله نظر میکند و به لقاءالله میاندیشد و لذا شهید بدنبال
مرگ فی سبیل الله است. «در اولین اعلامیه رسمی و سیالی امام که با آیه «قل
انما اعظکم بواحدة ان تقوموالله مثنی و فرادی» شروع و با آیه «و من یخرج منبیته مهاجرا الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقط اجره علی الله» پایان
مییابد، توجه به موضوع شهادت و قیام و مبارزه و نیز خدایی بودن انگیزههایآن مشخص است.
اوآرزوی شهات را از ویژگیهای بارز عارفان و روحانیون اصیل میداند و معتقد
است آنان که حلقه ذکر عارفان و دعای سحر نهان حوزههای روحانیت را درک
کردهاند در فلسفه حضورشان آرزویی جز شهادت ندیدهاند.»
بطور خلاصه انگیزه شهادت طلبی را از نظر امام (ره) میتوان به شرح ذیل برشمرد:
1-نظر کردن به وجهالله و رسیدن به مقام فنای فی الله که مرتبه نهایی توحید
عملی و عشق و ارادت به محبوب ازلی است که البته از ادراک انسانهای عادی
خارج است و مستلزم درجاتی از ادراک عرفانی است.
2- ادراک الهی و تقویت انقلاب و حکومت اسلامی.
3- انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح و هدایت جامعه و سالمسازی جامعه از ظلم، تبعیض، استثمار، استعمار و استبداد.
4- دفاع از عدالت و آزادگی و حقطلبی و فدا شدن برای ارزشهای متعالی.
5-رهایی از هواهای نفسانی و خودبینی و ترک لذتهای زودگذر دنیوی و توجه به
لذتهای معنوی و گزینش بهترین و شایستهترین نوع مرگ برای رسیدن به حیات
طیبه و زندگی جاویدان.
6- ترویج حق و عدالت و تزریق روح حماسی در جامعه
7- دفع فتنه و رفع فساد.
منبع: کتاب شهادت طلبی در قرآن و سنت
بدون شک نظریات امام خمینی (ره) درباره شهادت و انگیزههای آن در جهان معاصر و برای نسلهای آینده فصل جدیدی را در ترویج فرهنگ شهادت و تهییج عشق به شهادت، در بین مسلمانان ایران در جهان گشوده است. مطالعه در زندگینامه امام نشان میدهد که شهادتخواهی و شهادت طلبی و توجه به آثار آن در تمام مراحل زندگیشان متجلی است. بررسی گفتهها و نکتهها و وصایای شهدا و رزمندگان دفاع مقدس نشان میدهد که آموزهها، دکترین و سنت امام خمینی (ره) الهام بخشترین عامل و تاثیرگذارترین شعار، در پرورش روحیهی ایثار و شهادت طلبی آنان بوده است. اولین موضوع در بررسی موضوع شهادت طلبی از نظر امام خمینی (ره) تجلی این روحیه قول و سیره عملی ایشان است. شهامت و از جان گذشتگی و ایثار و صلابت و مجاهدهی در راه خدا از ویژگیهای بارز شخصیتی امام است. امام از ابتدای نهضت با افرادی مواجه
بود که درک صحیحی از شهادت نداشتند و یا شهادت را مربوط به دوران خاصی میدانستند. اولین کار او در آغاز نهضت از 15 خرداد و نیز در استمرار آن و در حوادث خونین دیگر چون 17 شهریور و سایر حوادث خونبار انقلاب اسلامی و نیز در دفاع مقدس تبیین فلسفه جهاد و شهادت بود. عدهای با کنایه و گاه از روی دلسوزی به امام میگفتند چه کسی جواب این خونها را خواهد داد امام بارها فرمودند همان کسی که جواب خونهای شهدای صدر اسلام و شهیدان کربلا را دارد. اولین کار او برای تقویت روحیه جهاد و شهادت طلبی این بود که شهادت مربوط به زمان خاصی از تاریخ و آرزوی شهادت فقط مربوط به مبارزان صدر اسلام نیست. کار کلیدی او تفسیر صحیح از مفهوم حدیث «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» و دعای مشهور «یالیتنا کنا معکم فافوز فوزا عظیما» بود. او معتقد بود که آرزوی شهادت و دفاع از دین، فقط مختص زمان پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) نیست. همه باید عاشورایی باشند و از سالار شهیدان تاسی نمایند. او با طرح شعار معروف «خون بر شمشیر پیروز است» فصل جدیدی را در ادبیات سیاسی و انقلابی معاصر گشود. و معتقد بود هر کس که این شعار را واقعا بپذیرد روحیهای پیدا میکند که از هیچ چیزی نمیهراسد. و به استقبال شهادت میرود. از طرف دیگر عمل به تکلیف و فرع بودن نتیجه در منظر او ناشی از اعتقاد به «احدی الحسینین» بود. او معتقد بود که پیروزی در انقلاب و دفاع مقدس و یا شهادت هر دو پیروزی است. و این راز عدم هراس از مرگ و رمز شهادت طلبی او و یارانش بشمار میآید. امام چون اولیاءالله همواره تمنای شهادت داشت حتی بعد از پذیرش صلح و قطعنامه نیز از این موضوع غافل نمیشود و در قسمتی از پیام تاریخی خود بعد از پذیرش قطعنامه مینویسد: امروز خمینی آغوش و سینه خودش را برای تیرهای بلا و حوادث سخت و در برابر همه توپها و موشکهای دشمنان باز کرده است. و همچون همه عاشقان شهادت برای درک شهادت روزشماری میکند.
از نظر او شهادت طلبی دارای رمزی است که تا شناخته نشود نمیتواند عامل حرکت و پیروزی جنبشها شود. «ملتها باید رمز را بفهمند که رمز پیروزی این است که شهادت را آرزو بکنند و برای حیات، حیات مادی، دنیای حیوانی ارزش قائل نباشند. این رمز است که ملتها را میتواند پیش ببرد. این امری است که قرآن آورده است. احاطه فوقالعاده امام بر مسائل عرفانی و اجتماعی و علمی و سیاسی و انقلابی و دینی موجب تفسیر جامع شهادت طلبی از نظر ایشان شده است. تفسیر عرفانی او از شهادت طلبی، بسیار عمیق و دقیق است. در تعبیر عرفانی امام معمای شهادت با عشق قابل فهم است و شهدا در قهقهه مستانهاشان و در شادی وصولشان «عند ربهم یرزقون» اند و از نفوس مطمئنهای هستند که مورد خطاب «فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی» پروردگارند.
او به بازیافتن شهدا نزد خداوند و ضیافت مقام ربوی و ارتزاق نزد ربالارباب اشاره میکند. در جایی دیگر او به ضعف جهانبینی مادی نظام سرمایهداری و کمونیستی و پیروان آنها و نیز کژاندیشی دیدگاه ناسیونالیستی و ملیگرایی افراطی در شناخت دقیق مقام و مفهوم شهادت اشاره میکند و میفرماید: «اذناب آمریکا باید بدانند که شهادت در راه خدا مسئلهای نیست که بشود با پیروزی یا شکست در صحنههای نبرد مقایسه شود. مقام شهادت خود اوج بندگی و سیر و سلوک در عالم معنویت است. نباید شهادت را تا این اندازه به سقوط بکشانیم که بگوئیم در عوض شهادت فرزندان اسلام تنها خرمشهر و یا شهرهای دیگر آزاد شد.» درک کامل انگیزههای شهادت طلبی از نظر امام، زمانی قابل فهم است که نگرش ایشان به حیات بعد از مرگ و معابر بررسی شود. از نظر او مرگ انتقال از دنیای فانی به دنیای باقی و رسیدن به نتایج اعمال است. و شهادت طلبی انتخاب بالاترین و زیباترین و آگاهانهترین نوع مرگ است. و یا در جایی دیگر مینویسد «چه غافلند دنیا پرستان و بیخبران که ارزش شهادت را در صحیفههای طبیعت جستجو میکنند و وصف آن را در سرودهها و حماسهها و شعرها میجویند و در کشف آن از هنر تخیل و کتاب تعقل مدد میخواهند و حاشا! که حل این معما جز به عشق میسر نگردد.» کسانی از مرگ میترسند که به فنای انسان اعتقاد دارند و «آنان که به معاد و قیامت معتقدند باکی از مرگ ندارند.» از نظر او «انگیزه شهید برای شهادت رسیدن به حیات جاوید است.» امام انگیزه شهیدان را شوق لقاء دلدار میداند. از این منظر، این «عشق به محبوب حقیقی است که بالاترین انگیزه را برای شهید ایجاد میکند.» درک انگیزه قرب و ارتزاق عندالله از نظر ایشان نه تنها برای انسانها بلکه بسیاری از کروبیان غیرقابل حصول است. «ما خاکیان محجوب یا افلاکیان چه دانیم که این ارتزاق عند ربهم شهدا چی است» در جای دیگر ایشان به علم حصولی و حضوری مشاهده مستقیم میدانی شهیدان اشاره میکنند. «آنچه که (فلاسفه و عرفا) با قدمهای علمی و استدلالی و عرفانی یافتهاند اینان (شهدا و ایثارگران) با قدم عینی به آن رسیدهاند و آنچه آنان در لابهلای کتابها و صحیفهها جستجو کردهاند، اینان در میدان خون و شهادت در راه حق یافتهاند.»و در جای دیگر ایشان به عدم درک و ارزیابی دقیق فلسفه شهادت در راه خداوند، با انگیزههای بشری و انگیزههای مادی اشاره میکند و شناختن «و راه یافتن به کنه این مقام را از مختصات انسان کامل» میدانند همچنین ایشان به نفی انگیزههای مادی و اثبات انگیزههای معنوی شهادت طلبی اعتقاد دارند.
«کسی دلش نمیخواهد برای شکم شهید شود و یا کسی جوانش را شهید ببیند تا خانه خوبی داشته باشد. در شهادت عالم دیگری مطرح است که همه اولیاء خدا و همه انبیاء همواره به دنبال آن بودهاند.» چشم انداز دیگر امام (ره) به موضوع شهادت طلبی ابعاد اجتماعی، دیگرخواهی و جنبه عدالتجویی است. از این منظر توجه به سرنوشت و مصالح جامعه بسیار مهم است تا جایی که در صورت نیاز فرد باید برای صلاح و اصلاح خود را هم فدا کند. «فرد باید فدای جامعه بشود هر چه بزرگ باشد. بالاترین فرد که ارزشش بیشتر از هر چیز است در دنیا، وقتی که با مصالح جامعه معاوضه کرد این فرد باید فدا شود. سیدالشهدا برای همین آمد و رفت و خودش و اصحاب و انصار خودش را فدا کرد که فرد فدای جامعه بشود و جامعه باید اصلاح بشود «لیقوم الناس بالقسط»
با توجه به موقعیت خاص انقلابی جامعه، امام از جان گذشتگی و ایثار و گریز از نفع طلبی و عافیتخواهی را لازمه یک انقلاب میداند. از نظر او «طبع یک انقلاب، فداکاری است، لازمه یک انقلاب، شهادت و مهیا بودن برای شهادت است. قربانی دادن در راه انقلاب و پیروزی و استمرار آن اجتنابناپذیر است بویژه انقلابی که برای خدا و نجات مستضعفان و قطع امید، جهانخواران و مستکبران است.» همچنین ایشان شهادت را زندگی افتخارآمیز و چراغ هدایت ملتها میداند. در موضوع انگیزههای فردی، امام معتقد است که «شهدا در پی یک معامله تاجرانه و توام با سود با خداوند هستند.»
انگیزههای شهادت طلبی از نظر او فراتر از نیازهای اولیه حیات و در ردیف انگیزههای معنوی و فوق مادی هستند. «انگیزه شهادت طلبی رهایی از «من» و «ما» و رهایی از نیازهای اولیه طبیعی و دستیابی به گوهر گرانبهای عزت و شرف و ارزشهای انسانی» و «رهایی از قیدها و بندهای خودبینی و خودخواهی» است. شهادت از نظر او هنر مردان خدا و خط سرخ شهادت میراثی از خاندان نبوت و ولایت است و شهید به وجهالله نظر میکند و به لقاءالله میاندیشد و لذا شهید بدنبال مرگ فی سبیل الله است. «در اولین اعلامیه رسمی و سیالی امام که با آیه «قل انما اعظکم بواحدة ان تقوموالله مثنی و فرادی» شروع و با آیه «و من یخرج من بیته مهاجرا الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقط اجره علی الله» پایان مییابد، توجه به موضوع شهادت و قیام و مبارزه و نیز خدایی بودن انگیزههای آن مشخص است.
او آرزوی شهات را از ویژگیهای بارز عارفان و روحانیون اصیل میداند و معتقد است آنان که حلقه ذکر عارفان و دعای سحر نهان حوزههای روحانیت را درک کردهاند در فلسفه حضورشان آرزویی جز شهادت ندیدهاند.»
بطور خلاصه انگیزه شهادت طلبی را از نظر امام (ره) میتوان به شرح ذیل برشمرد:
1- نظر کردن به وجهالله و رسیدن به مقام فنای فی الله که مرتبه نهایی توحید عملی و عشق و ارادت به محبوب ازلی است که البته از ادراک انسانهای عادی خارج است و مستلزم درجاتی از ادراک عرفانی است.
2- ادراک الهی و تقویت انقلاب و حکومت اسلامی.
3- انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح و هدایت جامعه و سالمسازی جامعه از ظلم، تبعیض، استثمار، استعمار و استبداد.
4- دفاع از عدالت و آزادگی و حقطلبی و فدا شدن برای ارزشهای متعالی.
5- رهایی از هواهای نفسانی و خودبینی و ترک لذتهای زودگذر دنیوی و توجه به لذتهای معنوی و گزینش بهترین و شایستهترین نوع مرگ برای رسیدن به حیات طیبه و زندگی جاویدان.
6- ترویج حق و عدالت و تزریق روح حماسی در جامعه
7- دفع فتنه و رفع فساد.
منبع: کتاب شهادت طلبی در قرآن و سنت
من در اولین فرصت خود را نزد شما میبینم
من در اولین فرصت خودم را نزد شما میبینم تا در غم با شما سهیم باشم و با هم در صف واحد به اعمال عمال اجانب خاتمه دهیم. من امیدوارم به احدی الحسنیین نایل شوم، یا پیشرفت مقصود و اقامه عدل و حق، یا شهادت در راه آنکه است. از خداوند تعالی غلبه حق بر باطل را خواهان و پیروزی ملت شریف ایران را خواستارم.
تاریخ 9 / 11 / 57
خاک بر سر من که بخواهم از خون شهدا استفاده ببرم!
از 15 خرداد تا حالا که آمدیم، خون دادیم یعنی شما خون دادید، من که نشستهام اینجا، من هم هیچ حقی ندارم، شماها خون دادید، شماها به میدان رفتید، شماها مبارزه کردید، ماها هیچ حقی نداریم. ما باید برای شما خدمت کنیم. خودمان نباید استفاده کنیم. نه استفادهی عنوانی، خاک بر سر من که بخواهم استفادهی عنوانی از شما بکنم، خاک بر سر من که بخواهم خون شما ریخته بشود و من استفادهاش را ببرم.
تاریخ 15 / 3 / 58
امیدوارم نامتان در ردیف شهدای بدر و کربلا ثبت شود
امیدوارم که این شهدا، در نامهای که اسم شهدای بدر و کربلا نوشته میشود اسم اینها نوشته شده باشد و برای شماها هم همینطور که بازماندگان کربلا و احد و امثال اینها بودند و اجر داشتند شما هم در شمار آنها نامتان به ثبت برسد. [3] .
تاریخ 9 / 7 / 58
به مادران و پدران به خاطر تربیت چنین فرزندانی تبریک عرض میکنم
بعد از طلب مغفرت برای شهدای انقلاب اسلامی و قدردانی از فداکاریهای آنان، به بازماندگان آنان، مادران و پدران آنان تبریک عرض نمایم که چنین شیرزنان و شیرمردانی تربیت نمودند و نیز به معلولین و آسیب دیدگان انقلاب که در پیشبرد نهضت ملت و تحقق جمهوری اسلامی پیشقدم بودند، تبریک عرض کنم. الحق انقلاب اسلامی ما مرهون فداکاریهای این دو قشر عزیز است. [4] .
امیدوارم مقامات شهدای جنگ احد را داشته باشند
من امیدوارم این شهیدانی که برای خدا به شهادت رسیدهاند، نزد خدای تبارک و تعالی مقاماتی داشته باشند که لشکر امام در جنگ احد و در سایر جنگها داشتند. خداوند ان شاء الله خانوادههای آنها را سلامت بدارد و من هم به آنها تسلیت میگویم. اینها از خود ما هستند، مثل اینکه فرزندان خود من باشند. متأثر هستم و مفتخر به اینکه همچو روحیهای در تمام سربازهای پیدا شده. [5] .
تاریخ 25 / 2 / 59
خود را مرهون شهدا میدانم
اینجانب به عنوان یک خدمتگزار و دعاگوی حقیر، خود و ملت را مرهون این عزیزان میدانم و از خداوند بزرگ طلب مغفرت مینمایم. تاریخ، فداکاری این جوانان غیور و متعهد را فراموش نمیکند و نام نامی ملت عظیم ایران در صفحات تاریخ ضبط و در چهره دهر ضبط است. [6] .
تاریخ 22 / 5 / 59
خداوندا ما را به شما ملحق کند
من از خداوند تعالی رحمت برای شهدای عزیز در این جنگ تحمیلی خواستارم. اینان برای اسلام فدا شدند و در نزد خدای تعالی و در جوار رحمت واسعه او به سعادت ابدی و افتخار دایمی رسیدند و به بازماندگان آنان تبریک و تسلیت عرض میکنم. شما مسلمانان متعهد دین خود را به اسلام بزرگ و خداوند متعال ادا کردید و راه وفاداری و فداکاری را به ما آموختید. خداوند تعالی ما را به شما ملحق کند و از این فیض عظیم محروم نفرماید. [7] .
تاریخ 27 / 7 / 59
ما هنوز در خم یک کوچه هم نیستیم
من شرمم میآید که خود را در مقابل این عزیزان سرشار از ایمان و عشق و فداکاری به حساب آورم، آنان با عشق به خدای بزرگ به معشوق خویش پیوستند و ما هنوز در خم یک کوچه هم نیستیم. خداوندا! این عزیزان از خود گذشته را در جوار رحمت خود بپذیر، و ما را از قیدها و بندهای خودبینی و خودخواهی نجات مرحمت فرما. [8] .
تاریخ 1 / 2 / 60
ای کاش خمینی در میان شما بود
ای کاش خمینی در میان شما بود و در کنار شما در جبهه دفاع برای خدای تعالی کشته میشد. [9] .
تاریخ 17 / 6 / 60
خداوندا این ملت را در احقاق حق و ابطال باطل پایدار فرماید
خداوند تعالی این ملت را که از 15 خرداد 42 تا 22 بهمن 57 و از آن وقت تاکنون برای اقامه عدل الهی از هرچه داشته است گذشته است و عزیزان برومند خود را که قامت رشید و بلند آنان چون ابدیت استوار و گرمی خونشان چون عشق به جمال جمیل حق روحافزا بود، به پای دوست به قربانگاه فرستادند، با نور هدایت خود ارشاد و با جلوه قدرت ازلی خود برومند و با بارقهی روانبخش خود در احقاق حق و ابطال باطل استوار و پایدار فرماید و این وحدت و صلابت را از آنان سلب ننماید. [10] .
تاریخ 15 / 3 / 61
شهدای ما را به رحمت خاصان درگاهش مفتخر فرماید
از خداوند تعالی میخواهم... شهدای ما را به رحمتهایی که برای خاصان درگاهش اختصاص داده است مفتخر فرماید و مجروحان و آسیب دیدگان عزیز ما را شفای عاجل عنایت فرماید و اسرا و گمشدگان عزیز ما را هرچه زودتر از شر صدامیان نجات داده و به میهن اسلامی خودشان برگرداند و به بازماندگان شهدا مخصوصا پدران و مادران و همسران و همه نزدیکان آنان اجر و صبر مرحمت فرماید و رزمندگان سلحشور ما را پیروز فرماید. [11] .
تاریخ 21 / 11 / 61
شهدای انقلاب اسلامی را به رحمت جاوید غریق فرماید
بارالها!... از تو میخواهم شهدای مظلوم اسلام را بویژه شهدای نهضت و انقلاب اسلامی ایران از پانزدهم خرداد 42 تاکنون، به رحمت جاوید خود غریق فرمایی و پدران و مادران و همسران و بستگان آنان را صبر و اجر وافر عنایت نمایی و آسیب دیدگان در جبهه و پشت جبهه را شفا و سلامت مرحمت فرمایی. [12] .
تاریخ 15 / 3 / 62
به شهدای جنگ تحمیلی تقرب به درگاه خود مرحمت فرما
خداوندا!... به شهدای اسلام بویژه شهدای جنگ تحمیلی رحمت و تقرب به درگاه خود مرحمت و به آسیب دیدگان عزیز صحت و عافیت و اجر شهدا عنایت کن و به اسرا و مفقودین صبر و رهایی نصیب فرما و به بازماندگان شهدا و نزدیکان آسیب دیدگان و مفقودین بردباری و اجر مرحمت فرما. [13] .
تاریخ 22 / 11 / 63
[ صفحه 112]
امیدوارم میهمانان را از محضر خود کامیاب فرماید
من با این قلم شکسته و این چشم بسته در حق این ملت و این عزمش و این سلحشوران و این رزمش چه میتوانم بگویم؟! پس بهتر آن است؛ قلم بشکنم و دم فروبندم و اجر و مزد رزمندگان و وابستگان به آنان و آسیب دیدگان و دلبستگان آنان را از خدای بزرگ بخواهم. امید آن است که ولی نعم، این میهمانان را که به سوی او میروند از محضر خود کامیاب فرماید و به این رزمندگان غرورآفرین قدرت بیشتر و قدرت والاتر عنایت نماید و به همت ملت عزیز بویژه آنان که در این جهاد فی سبیل الله فعالیت و دخالت داشتهاند، عزت و عظمت مرحمت کند و به این عزیزانی [14] که در این جنایت هوایی به سوی او پرواز کردهاند، اجازهی ورد به محفل خاص خود دهد. [15] .
تاریخ 3 / 12 / 64
خداوندا! شهدای ما را در جوار اولیا مخلد فرما
خداوندا! شهدای عزیز این ملت را که برای تو و برای اعتلای دین تو جان باختهاند، در جوار اولیایت مخلد فرما و به بازماندگان آنان خصوصا پدران و مادران و فرزندان و همسرانشان که برای رضای تو، فراق و دوری آنان را تحمل میکنند و پرچم مبارزهی آنان را بر دوش گرفته و به پیش میروند، صبر و اجر کرامت کن و فرزندان آنان را برای رأفت و مهربانی بیشتر به مادران داغدیدهی خود مهیا فرما و جانبازان عزیز و پیروز و سرافراز ما را شفا عنایت کن و مفقودین و اسرا، این شیرمردان در بند را با سلامت و پیروزی به اوطان خود بازگردان و ما را خدمتگزار این ملت و ملت را قدرشناس زحمات شهیدانمان گردان و شیرینی و حلاوت محبت و رضایت خود را به ما عنایت کن و دعای خیر حضرت بقیةالله ارواحنا فداه را شامل حالمان گردان و این انقلاب را از خطر آفتها و لغزشها و از کید کافران و منافقان و ملحدان حفظ فرما. [16] .
تاریخ 16 / 11 / 65
در انتظار فوز شهادتم
من خون و جان ناقابل خویش را برای ادای واجب حق و فریضهی دفاع از مسلمانان آماده نمودهام و در انتظار فوز عظیم شهادتم. [17] .
تاریخ 6 / 5 / 66
بدا به حال آنان که در قافله ایثار حضور نداشتند
خداوندا! این دفتر و کتاب شهادت را همچنان به روی مشتاقان باز و ما را هم از وصول به آن محروم مکن. خداوندا! کشور ما و ملت ما هنوز در آغاز راه مبارزهاند و نیازمند به مشعل شهادت، تو خود این چراغ پر فروغ را حافظ و نگهبان باش. خوشا به حال شما ملت! خوشا به حال زنان و مردان! خوشا به حال جانبازان و اسرا و مفقودین و خانوادههای معظم شهدا و بدا به حال من که هنوز ماندهام و جام زهرآلود قبول قطعنامه را سرکشیدهام و در برابر عظمت و فداکاری این ملت بزرگ احساس شرمساری میکنم. و بدا به حال آنانی که در این قافله نبودند، بدا به حال آنهایی که از کنار این معرکهی بزرگ جنگ و شهادت و امتحان عظیم الهی تا به حال ساکت و بیتفاوت و یا انتقاد کننده و پرخاشگر گذشتند. [18] .
تاریخ 29 / 4 / 67
برای درک شهادت، روزشماری میکنیم
امروز خمینی آغوش و سینهی خویش را برای تیرهای بلا و حوادث سخت و برابر همهی توپها و موشکها دشمنان باز کرده است، و همچون همهی عاشقان شهادت، برای درک شهادت روزشماری میکند. [19] .
تاریخ 29 / 4 / 67
من هدیهای جز دعای خیر ندارم
من هدیهای جز دعای خیر برای فرزندان شاهدان همیشهی تاریخ، خصوصا آنهایی که در تحصیل جزء شاگردان ممتاز شناخته شدهاند ندارم.
امیدوارم خداوندا عطش علم آموزی را در آنان زیاد و سینههاشان را دریای معارف خود گرداند و تعهد عمل را به آنان کرامت نماید. [20] .
تاریخ 28 / 6 / 67
خداوندا شهدای گمنام بسیح را به نعمت همجواری اهلبیت مغتنم فرماید
خداوندا شهدای عزیز و گمنام بسیج را به نعمت همجواری اهلبیت - علیهمالسلام - مغتنم و جانبازان عزیز را شفا و اسرا و مفقودین عزیز را سالما به اوطانشان بازگرداند. [21] .
تاریخ 2 / 9 / 67
خداوندا شهدا را از رزق حضور خویش بهرهمند فرما
خداوندا! شهدای روحانیت و حوزهها را از نعم بیکران و رزق حضور خویش بهرهمند فرما. خداوندا! به جانبازانشان شفا مرحمت کن و به خانوادههای شهدایشان صبر و اجر مرحمت فرما. مفقودین و اسرایشان را هرچه زودتر به اوطانشان برگردان. خداوندا! ارزش خدمت و خدمتگزاری به دین خود و به مردم را در دل و دیدگان ما افزون و جاودانه نما «انک ولی النعم» [22] .
تاریخ 3 / 12 / 67
از خانواده شهدا رسما معذرت میخواهم
من در این جا از مادران و پدران و خواهران و برادران و همسران و فرزندان شهدا و جانبازان به خاطر تحلیلهای غلط این روزها [23] رسما معذرت میخواهم و از خداوند میخواهم مرا در کنار شهدای جنگ تحمیلی بپذیرد. [24] .
تاریخ 3 / 12 / 67
پروردگارا شهدای ما را با شهدای بزرگوار اسلام محشور فرما
از پیشگاه مقدس پروردگار میخواهم که هر روز بر قدرت و شوکت و صلابت این مدافعان راستین میهن اسلامی بیفزاید و شهدای گرانقدر آنان را که همهی ما در زیر سایهی برکات آنان به نعمت امنیت و آزادی و استقلال رسیدهایم، با شهدای بزرگوار اسلام محشور فرماید. [25] .
تاریخ 28 / 1 / 68
تذکر: علاوه بر مواردی که طی صفحات گذشته آمد، حضرت امام در خلال بسیاری از سخنرانیها و پیامهای خود عبارات و ادعیهای در تجلیل و تکریم و طلب مغفرت برای شهدا و خانوادهی آنان دارند که به ذکر آدرس آنها اکتفا میشود.
1 - صحیفه نور ج 10 ص 110 تاریخ 11 / 8 / 58
2 - صحیفه نور ج 11 ص 262 تاریخ 20/ 11 / 58
3 - صحیفه نور ج 13 ص 66 تاریخ 17 / 6 / 59
4 - صحیفه نور ج 13 ص 275 تاریخ 22 / 10 / 59
5- صحیفه نور ج 15 ص 24 تاریخ 28 / 3 / 60
6 - صحیفه نور ج 16 ص 44 تاریخ 21 / 11 / 60
7 - صحیفه نور ج 16 ص 96 تاریخ 2 / 1 / 61
8 - صحیفه نور ج 17 ص 75 تاریخ 25 / 8 / 61
9 - صحیفه نور ج 17 ص 272 تاریخ 14 / 3 / 62
10 - صحیفه نور ج 17 ص 278 تاریخ 14 / 3 / 26
11 - صحیفه نور ج 19 ص 127 تاریخ 29 / 12 / 63
12 - صحیفه نور ج 19 ص 165 تاریخ 1 / 3 / 64
13 - صحیفه نور ج 19 ص 265 تاریخ 17 / 11 / 64
14 - صحیفه نور ج 20 ص 148 تاریخ 18 / 6 / 66
منبع: کتاب ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی